Czytać, czytać, czytać. A następnie zastanawiać się i wyciągać wnioski. Analizować co mają do powiedzenia Ci, którzy mają coś do powiedzenia. Zamiast bezmyślnie przerzucać kolejne strony w internecie, zamiast słuchać telewizyjnych pseudodebat pseudopolityków, zamiast tracić czas na analizowanie ich „programów” wyborczych postuluję krytycznie czytać rzeczowe analizy i opracowania poświęcone funkcjonowaniu społeczeństwa, gospodarki, po prostu Państwa. A później po tak pożytecznie spędzonym czasie proponuję piwo/wino, film/teatr, spotkanie z przyjaciółmi, czy koncert. Ewentualnie kolekcjonerskie „co nieco” w postaci uporządkowania zbioru, przejrzenia najnowszych nabytków, czy może ciekawego opracowania własnego tematu ku pożytkowi własnemu i innych J.

Czemu służy ten wstęp? Zachęceniu do przeczytania i przemyślenia znakomitego artykułu poświęconego omówieniu badań w zakresie szacunków historycznego PKB na terenach współczesnej Polski. Chyba byliśmy jednym z nielicznych, czy też nawet ostatnim obszarem, dla którego nie zostały przeprowadzone przekonywujące próby oszacowania PKB. Początek został uczyniony dla lat 1900 i 1910 i opisany przez Macieja Bukowskiego, Piotra Korysia, Cecylię Leszczyńską i Macieja Tymińskiego w artykule pt. „Rozwój regionalny ziem polskich pod zaborami. Porównanie produktu krajowego brutto per capita na dzisiejszych terenach Polski na przełomie XIX i XX w. (wyniki pierwszych estymacji)” (artykuł opublikowany w najnowszym Roczniku Dziejów Społecznych i Gospodarczych, dostępny pod tym linkiem: Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych). Ten wpis nie jest recenzją, tylko właśnie silną zachętą do lektury przez każdego kto chociaż trochę interesuje się historią gospodarczą ziem polskich, ale także współczesnym polskim życiem gospodarczym. Ostatecznie, funkcjonowanie gospodarki ma swoje źródła w historii, życie gospodarcze nie rozpoczęło się 30 lat temu. Bez zrozumienia źródeł mechanizmów gospodarczych, w tym zrozumienia procesów społecznych, nie można rzetelnie mówić o współczesnym społeczeństwie i gospodarce.

Jako rzekłem, nie podchodzę do rekomendowanego artykułu kompleksowo. Jednak jedna kwestia niezwykle mnie intryguje i bardzo byłaby oczekiwana do rozwinięcia w przyszłości. Autorzy przebadali i zaprezentowali wyniki szacunków PKB dla terenów w granicach dzisiejszej Polski. Ale dla sporej części tych ziem z dzisiejszej perspektywy nie ma ciągłości osadniczej, a zatem także ciągłości kulturowej. Nie kwestionuję przydatności samego ustalenia szacunków PKB dla tzw. „Ziem Zachodnich”, chociażby dla porównania z innymi regionami zamieszkałymi ówcześnie przez ludność polską, a także dla porównania rozwoju tych regionów do czasów nam współczesnych. Musimy jednak pamiętać, że potomkowie Niemców mieszkających tamże żyją dzisiaj zupełnie  gdzie indziej. Natomiast obecnie polskie województwa zachodnie w znacznej części zamieszkałe są przez potomków Polaków mieszkających przed II wojną światową na Kresach. Z tego powodu, ale nie wyłącznie, byłbym niezwykle zainteresowany szacunkami PKB dla ziem wschodnich Polski w granicach ustalonych traktatem ryskim. Wyniki takich badań dałyby nam chociażby możliwość porównywania rozwoju gospodarki polskiej po I wojnie światowej w granicach II Rzeczypospolitej, ale także spekulowania jaki wpływ (poza tym, że dominujący) na funkcjonowanie gospodarki na danym obszarze miało przemieszczanie ogromnych mas ludności.

Zatem do lektury.