Wywiązała się dyskusja o ilości akcji „milionowych” V emisji Standard Nobla S.A. wydrukowanych (wydanych) przez spółkę. Myślę, że potrafię przeprowadzić dowód na tę okoliczność. Jak słusznie napisał w jednym z komentarzy Maciej Kurek, a co wynika wprost z treści akcji V emisji, kapitał zakładowy spółki wynosił po zarejestrowaniu zmian kapitału w związku z V emisją akcji 39.000.000 zł. Skoro wartość nominalna akcji wynosiła 100 zł, a akcje wydawane były w odcinkach po 1, 5, 100 i 10.000 sztuk, to naturalne jest zainteresowanie, ile było tych najwyższych, „milionowych”. Tutaj przychodzi nam z pomocą prawda, że akcje w danej emisji, w danych odcinkach zawsze były wydawane z zachowaniem ciągłości danego rodzaju odcinków (nie znam ani jednego wyjątku, byłoby zresztą dziwne i nieracjonalne wydawanie przypadkowe). Mając powyższe na uwadze, odnotowałem, że:

- akcji pojedynczych („1”) V emisji Standard Nobla S.A. znane są mi numery skrajne od 382.525 do 389.964,

- odcinków zbiorowych po 5 akcji („5”) numery skrajne od 378.546 do 379.625,

- a odcinków zbiorowych po 100 akcji („100”) numery skrajne od 370.001 do 378.500.

Osobiście widziałem co najmniej skany każdej z odnotowanych akcji. Mniejsza o to, ile w sumie znam dokumentów V emisji w poszczególnych odcinkach, między wskazanymi numerami na pewno były wydawane wyłącznie odcinki w danym typie.

Pierwsze spostrzeżenia, to odcinków „1” było co najmniej 7.475 sztuk, pozostaje otwartą kwestią, czy 7.500 (czyli od numeru 382.501 do 390.000), czy raczej 10.000 sztuk (czyli od numeru 380.001 do 390.000). Drugie, że „5” było 300 sztuk (od numeru 378.501 do 380.000), jeżeli „1” było 10.000 sztuk albo 800 sztuk (od numeru 378.501 do 382.500), jeżeli „1” było 7.500 sztuk. Trzecie, to „100” było dokładnie 85 sztuk (od numeru 370.001 do 378.500). Właśnie, dlaczego „dokładnie”? Najwyższy numer odcinka „100” jest jasny w kontekście przytoczonych powyżej informacji o znanych numerach, pozostaje do potwierdzenia najniższy numer. I tutaj dochodzimy do tak pożądanej na rynku kolekcjonerskim „milionówki” Standard Nobla S.A. Widziane przeze mnie numery odcinków po 10.000 akcji („10.000”) mieszczą się perfekcyjnie w przedziale od 1 do 370.000. Zatem przesądza to kwestię ilości „100”, a ponieważ wiadomym jest, że „milionówki” były wydawane od dołu (skan tej najniższej załączam, piękny, nieprawdaż), to jednocześnie znika niepewność, czy przypadkiem nie wydrukowano odcinków akcji V emisji Standard Nobla S.A. innych niż „10.000” w przedziale numerów 1-10.000. Tym samym możemy potwierdzić, że „10.000” było wydrukowanych dokładnie 37 sztuk.

Przy tej okazji rodzi się oczywiste pytanie, czy uzasadniona jest co najmniej 10-krotna, a nawet 15-krotna różnica w wycenie na rynku kolekcjonerskim „milionówki” i „100”, gdy zauważyliśmy, że „milionówki” wydrukowano 37 sztuk (podkreślam jednak, że nie ma pewności, że wszystkie dotrwały, gdyż wbrew spotykanym twierdzeniom, pragnę zapewnić, że śp. Ryszard Kowalczuk wcale nie posiadał kompletu tych akcji, czego zresztą bardzo żałował), a „100” wydano 85 sztuk (też nie posiadał kompletu, przy okazji nie posiadał też kompletu „5” i „1”, ale tego już nie żałował ;-), bo jak mówił, trochę już ciasno się robiło)?

To nie koniec, gdyż zastanawiam się, ilu kolekcjonerów zadało sobie w międzyczasie następujące pytanie: „Zaraz, zaraz, ale jeżeli cały kapitał spółki wynosił 39.000.000 zł, to dlaczego liczymy tylko akcje V emisji Standard Nobla S.A.? A co z akcjami I, II, III i IV emisji? Przecież były, nawet są wzmiankowane w tekście dokumentu akcji V emisji? Mało tego znamy egzemplarze akcji III emisji w odcinkach „1” i „5”?”

Nim przejdę do odpowiedzi, to pozwolę sobie na postawienie hipotezy, że akcje III emisji Standard Nobla S.A. też były wydawane w odcinkach po „10.000”, „100”, „5” i „1” akcja. Znane numery „1” i „5”, to podobnie jak w przypadku V emisji bardzo wysokie numery, kapitał był jeszcze wyższy, gdyż wynosił 60.000.000 zł, spółka była kontrolowana przez kapitał amerykański, to wszystko przesądza, że nie było sensu, ani potrzeby zadrukowania gargantuicznych ilości papieru. Większość emisji można było „skoncentrować” w odcinkach „milionowych”.

Wracając do postawionego pytania musimy zauważyć, że nie znamy w ogóle akcji IV emisji. Dlaczego? Już powyżej zaprezentowane „śledztwo” pokazuje jak ciekawe jest kolekcjonerstwo papierów wartościowych. W odpowiedzi na ostatnie pytanie pragnę podkreślić właśnie ten aspekt zajmowania się historycznymi papierami wartościowymi. Nie ukrywam, że dla mnie najciekawszy, gdyż „mienie dla mienia” kolekcjonowanych przedmiotów mi osobiście wydaje się być nudne. Do rzeczy. Aby odpowiedzieć na pytanie i wyjaśnić zagadkę postawioną wcześniej, tj. brak miejsca w całym kapitale Standard Nobla S.A. określonym kwotą 39.000.000 zł na inne dokumenty akcji, niż dokumenty V emisji, musimy zbadać historię wcześniejszych podwyższeń kapitału zakładowego tej spółki. W tym przypadku wcale nie musimy się w naszym śledztwie cofać zbyt daleko. Wiemy na pewno, że od 13 października 1932 roku kapitał zakładowy Standard Nobla S.A. wynosił 60.000.000 zł (wpis w RHB, ale także treść akcji III emisji). Wiemy także na pewno, że uchwałą NWZA z dnia 29 grudnia 1934 roku podwyższono kapitał zakładowy o 18.000.000 zł, tj. do kwoty 78.000.000 zł w drodze nowej emisji akcji (IV emisja). Na to podwyższenie kapitału uzyskano zgodę Ministra Przemysłu i Handlu w dniu 9 kwietnia 1935 roku. Wiemy także, że w dniu 31 maja 1935 roku odbyło się ZWZA, które zdecydowało m.in. o obniżeniu kapitału zakładowego o połowę, tj. do kwoty 39.000.000 zł. Nie znamy dokładnie treści uchwał podjętych na tym walnym zgromadzeniu, ale znamy późniejsze przewidziane kodeksem handlowym trzykrotne ogłoszenia z tzw. „postępowania konwokacyjnego”, wzywające wierzycieli do zgłoszenia sprzeciwów odnośnie obniżenia kapitału spółki. W treści tych ogłoszeń stoi wyraźnie o „obniżeniu kapitału do 39.000.000 - przez obniżenie nominalnej wartości każdej akcji do połowy”. Gdy kapitał wynosił 78.000.000 zł nominalna wartość akcji wynosiła 100 zł, gdy wynosił 39.000.000 zł też 100 zł. To jakim cudem obniżenie wartości nominalnej akcji „o połowę” nie spowodowało zmiany nominału akcji? Jedyne sensowne, prawne wyjaśnienie znajdziemy w nieznanych uchwałach walnego z 31 maja 1935 roku. Ośmielam się być pewien, że na tym walnym zgromadzeniu postanowiono o scaleniu akcji Standard Nobla S.A. w taki sposób, że w miejsce dotychczasowych akcji emisji I-IV postanowiono wyemitować akcje V emisji, przy czym najpierw podwyższano nominał akcji emisji I-IV do 200 zł w ten sposób, że dwie akcje dotychczasowe umownie (nie było czasu, ani potrzeby na wydawanie nowych dokumentów) połączono w jedną, a następnie tej jednej akcji zredukowano nominał do 100 zł. Po tak podjętych formalnych uchwałach i ich zatwierdzeniu w dniu 14 grudnia 1935 roku przez Ministra Przemysłu i Handlu (wpis w RHB), zarejestrowano zmiany w kapitale i dopiero wówczas wydrukowano akcje nowej V emisji z już zredukowanym o połowę nominałem, zastępując nimi wszystkie dotychczasowe akcje spółki. Rejestracja tej nowej V emisji akcji miała miejsce w RHB w dniu 28 grudnia 1935 roku.

Powyższa procedura spowodowała, że nigdy nie zobaczymy akcji „milionowych” III emisji. Mimo że zostały wydrukowane, to zostały zastąpione znanymi akcjami „milionowymi” V emisji. Podobnie też stosunkowo nieczęsto spotykać będziemy wszelkie akcje wcześniejszych emisji, w tym markowe, a w ogóle nie mamy szans spotkać akcji IV emisji złotowych, gdyż tych nigdy nie wydrukowano.

A co stało się z obniżonym o 39.000.000 zł kapitałem? Spokojnie możemy przyjąć, że skoro zostało przeprowadzone wzmiankowane powyżej postępowanie konwokacyjne, to kwota tego obniżenia została zwrócona dotychczasowym akcjonariuszom. Wygląda na to, że był to zamierzony początek fundamentalnych zmian w spółce, gdyż 30 sierpnia 1937 roku zostało wpisane do RHB rozpoczęcie likwidacji Standard Nobla S.A.