Niezmiennie od lat spośród dawnych spółek akcyjnych największym zainteresowaniem cieszą się te działające w branży finansowej, a jeszcze konkretniej banki. Automatycznie też przekłada się to na kolekcjonerstwo akcji. Papiery związane z branżą bankową zazwyczaj osiągają atrakcyjniejsze wyceny niż porównywalne akcje z innych branż.

Wróćmy jednak do banków. Podstawową pracą naukową w rękach osób zainteresowanych ich historią pozostaje od 1998 roku opracowanie Wojciecha Morawskiego „Słownik historyczny bankowości polskiej do 1939 roku”. Dodajmy w pełni zasłużenie. Jest to bowiem znakomitej jakości zestawienie banków działających na ziemiach polskich przed II wojną światową. Profesor W. Morawski przewertował większość archiwaliów, szczególnie cenne informacje pozyskując w Archiwum Akt Nowych, co pozwoliło mu stworzyć prawie kompletną listę polskich banków. Słownik z natury swej nie zawiera monografii poszczególnych banków, a jedynie encyklopedyczne informacje, dostępne autorowi w tamtym okresie, ale i tak pozwalają one zorientować się w historii danego podmiotu.

Napisałem „prawie”, gdyż po 20 latach, w dobie digitalizacji wielu archiwów, możemy spostrzec, iż w przypadku banków akcyjnych (Część III Słownika), które przecież najbardziej nas interesują, Słownik zawiera pewne drobne luki i nieścisłości. Dlatego niniejszym ośmielam się je uzupełnić. Oczywiście w tym miejscu wyłącznie w zakresie listy banków, a nie ich opisów monograficznych. Nie twierdzę przy tym, iż w następstwie dalszych badań nie pojawią się kolejne modyfikacje, ale na ten moment moja propozycja wydaje się być kompletna.

Trzymając się systematyki Słownika, czyli konwencji alfabetycznej według ostatniej firmy (podane numery odnoszą się do numeracji w Katalogu Spółek Akcyjnych, a jednocześnie w Bazie Spółek Akcyjnych):

- brakuje Banku Kupieckiego S.A. w Katowicach (92) założonego w 1923 roku z kapitałem 100 mln mkp, który przejął interesy Bank Kommanditgesellschaft Thomik & Co; już w 1924 roku bank został rozwiązany,

- w rzeczywistości Bank Poznańskiego Ziemstwa Kredytowego w Poznaniu zdecydowanie nie posiadał statusu spółki akcyjnej,

- w rzeczywistości Bank Przemysłu Włókienniczego S.A. w Łodzi (114) i Polski Bank Komisowy S.A. w Poznaniu (1217) to jeden i ten sam podmiot; bank założony w Poznaniu, a do Łodzi przeniesiony w 1924 roku,

- w rzeczywistości Bank Rolniczo – Handlowy w Czempiniu posiadał status spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a nie spółki akcyjnej,

- w rzeczywistości Bank Rzemieślniczy S.A. w Łodzi (122) i Polski Bank Handlowo – Przemysłowy S.A. w Krakowie (1216) to jeden i ten sam podmiot; spółka założona jako PBHP w Krakowie w roku 1925 roku została przemianowana na Bank Rzemieślniczy S.A. i przeniesiona do Łodzi,

- brakuje Banku Spółdzielczego S.A. (115) – założony w 1923 roku pod firmą Bank Robotników S.A., a już w 1924 roku nastąpiła zmiana firmy na Bank Spółdzielczy S.A.; bank z siedzibą w Katowicach z kapitałem założycielskim 200 mln mkp,

- brakuje Górnośląskiego Banku Górniczo - Hutniczego S.A. (699) z siedzibą w Katowicach założonego w 1923 roku z kapitałem 400 mln mkp,

- brakuje Kriegskreditbank - Posen - Aktiengesellschaft in Liquidation (Bank Kredytu Wojennego, Poznań TA w likwidacji) (906) – bank po I wojnie światowej pozostawał w stanie likwidacji, ale formalnie miał wciąż status spółki akcyjnej,

- Polsko – Amerykański Bank Ludowy S.A. w Krakowie (1287) zmienił firmę na Bank Agrarno – Przemysłowy S.A. w Krakowie i dopiero od 1926 rok postawiony był w stan likwidacji,

- Ostbank fur Handel und Gewerbe Towarzystwo Akcyjne w Poznaniu (1091) jako instytucja kredytowa nie została zlikwidowana, krótki czas po I wojnie światowej istniała w Poznaniu, a jej aktywa trafiły do Bank fur Handel und Gewerbe Towarzystwo Akcyjne w Poznaniu, ale sam Ostbank został przeniesiony do Królewca,

- brakuje Posensche Landbank Towarzystwo Akcyjne (1331) – banku założonego w 1923 roku w Lesznie z kapitałem zakładowym w wysokości 300 tys. mk,

- Bank fur Handel und Gewerbe Towarzystwo Akcyjne w Poznaniu (76) zmuszone zostało spolszczyć swoją firmę w ten sposób, że brzmiała ona Poznański Bank dla Handlu i Przemysłu S.A. dawniej Bank fur Handel und Gewerbe,

- brakuje Śląskiego Banku Centralnego S.A. (1706) z siedzibą w Katowicach założonego w 1923 roku z kapitałem 500 mln mkp,

- brakuje Śląskiego Banku Depozytowego S.A. przedtem Feige i S-ka (1707) z siedzibą w Katowicach założonego w formie spółki akcyjnej w 1924 rok z kapitałem 1 mld mk,

- brakuje Śląskiego Banku Rzemieślników S.A. (1711) z siedzibą w Królewskiej Hucie, czyli Chorzowie (założony w 1923 roku z kapitałem 500 mln mkp, upadł już w 1927 roku).

Oczywiście zachęcam do korzystania zarówno ze Słownika, jak i Bazy Spółek Akcyjnych, a także w razie spostrzeżenia błędów do przesłania uwag.