Kolekcjoner w Polsce, jak wszędzie na świecie, pragnie posiadać w swym zbiorze unikaty. Ideałem byłoby posiadanie takiego waloru, który występuje w jednym egzemplarzu, a w przypadku gdy z istoty danej dziedziny kolekcjonerstwa jest wyłącznie jeden egzemplarz, posiadanie jak najbardziej nietypowego, niestandardowego lub po prostu najładniejszego.

Kolekcjoner papierów wartościowych ma szansę posiadać wyjątkowy walor, rynek światowy i polski zna mnóstwo takich pojedynczych dokumentów. Spotyka się także kolekcjonerów papierów wartościowych, którzy z niekłamaną dumą prezentują kolekcję egzemplarzy różnych papierów, z których każdy oznaczonego jest nr 1. Z pewną wyrozumiałością patrzę na takie podejście do kolekcjonerstwa, gdyż ewidentnie mamy do czynienia z chęcią posiadania, a rzadko kiedy zrozumienia istoty zgromadzonych dokumentów. W tej sytuacji już zupełnie pozostaje dla mnie obce np. kolekcjonowanie banknotów według serii i numerów, to "mienie dla mienia".

Kolekcjoner polskich papierów wartościowych szansę na odkrycie najstarszych polskich walorów ma znikome. Już papiery XIX – wieczne uchodzą za rarytasy, chociaż czasami mam wrażenie, iż wyłącznie z powodu dużego popytu na nie ze strony Rosjan. Poczytują oni dokumenty, na których pojawia się cyrylica, albo waluta rublowa za swoje.

Prawdziwym ewenementem na polskim rynku są XVIII – wieczne polskie papiery wartościowe, czy nawet te z pierwszej połowy XIX wieku. Pewnie nawet początkujący kolekcjoner zdaje sobie sprawę, iż z teoretyczną wyłącznie szansą mamy do czynienia na kupno akcji Kompanii Manufaktur Wełnianych, czy obligacji króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Przechowywana w archiwach na Wawelu i znana ze skanów jest akcja Manufaktury Koreckiej, a wyłączenie z XIX-wiecznej reprodukcji poznać możemy akcję XVIII – wiecznej Kompanii Tabacznej.

Tak wiem, akcję Kompanii Manufaktur Wełnianych można było dopiero co nabyć na jednej z polskich aukcji. Cena wylicytowana wynosiła 84.000 zł plus opłaty aukcyjne. Czy zatem nie jest to świetny powód dla braci kolekcjonerskiej rzucić się niezwłocznie w poszukiwania akcji innych towarzystw akcyjnych tworzonych w ostatnich latach istnienia I Rzeczypospolitej? Przypomnę tylko, że literatura poświęcona tym spółkom jest całkiem obszerna mimo, że materiałów źródłowych niewiele się zachowało. Nie będę wymieniać literatury (jak ktoś bardzo pragnie, niech pisze do mnie, to wyślę na priva), ale przypomnę tylko nazwy niektórych innych niż wymienione powyżej, a powstałych w końcu XVIII wieku spółek (kompanii):

- Społecznictwo Fabryki Krajowej Płóciennej Królewskiej

- Kompania dla Wyrobu Skór Krajowych (zwana Kompanią Kluga)

- Kompania Handlowa Polska (zwana Kompanią Czarnomorską)

- Kompania dla Otwarcia Gór Olkuskich.

Zatem do poszukiwań zapraszam, w końcu może coś z 225 akcji Fabryki Płóciennej, czy 300 akcji spółki dla eksploracji kruszców w okolicy Olkusza dotrwało do naszych czasów.