Spółki akcyjne miały swoje adresy. W zakładce "Mapa lokalizacji" pojawiać się będą stopniowo podpowiedzi, gdzie w przedwojennej Polsce działały poszczególne podmioty. Jednak „adresy” to wskazówka nie dość precyzyjna. Współcześnie gdy rozmawiam o umiejscowieniu spółki akcyjnej spotykam się bardzo często z niezrozumieniem. Zatem na wstępie kilka spostrzeżeń.

Po pierwsze, „siedziba spółki akcyjnej”. Siedziba to w świetle przepisów miejscowość, w której znajduje się centrum działalności spółki, czyli lokalizacja zarządu. Uwaga, to tylko wskazanie tej miejscowości, a nie dokładne określenie adresu. I najważniejsze siedziba spółki przesądza o jej właściwości miejscowej na potrzeby spraw sądowych, w szczególności rejestru handlowego (patrz: Rejestr handlowy B), ale bardzo często nie ma nic wspólnego z rzeczywistą działalnością gospodarczą. Ta ostatnia bywała prowadzona w zupełnie innej miejscowości.

Po drugie, „adres zarządu”, „adres spółki”. To często jest informacja o dokładnej lokalizacji miejsca działania zarządu, ale zdarzało się również, że tylko wskazówka mówiąca o  miejscu doręczania wszelkich pism mających wywołać skutki prawne. W realiach Polski sprzed 1939 roku był to często pojedynczy lokal w kamienicy, ale także zdarzały się po prostu mieszkania prywatne. Formalnie adres zarządu musiał znajdować się w miejscowości będącej siedzibą spółki. W potocznym języku często używa się także sformułowania „siedziba zarządu”, jednak dla precyzji wypowiedzi utożsamiałbym to określenie z „adresem zarządu”.

Adres w Warszawie przy ul. Siennej 39 oznacza współcześnie, co nie wcale nie jest w Warszawie regułą, prawie dokładnie to samo miejsce, co w okresie międzywojennym. Piszę „prawie dokładnie”, gdyż w rzeczywistości współczesny adres Sienna 39 tożsamy jest z dwoma przedwojennymi: Sienną 37 i 39. Co prawda przedwojenny budynek nie istnieje, a dziś stoi w jego miejscu nowoczesny biurowiec, ale co tam, adres pozostaje dla nas dziś miejscem szczególnym. Przy ul. Siennej 39 ma swoją lokalizację bardzo ważna instytucja (dla jej członków, ma się rozumieć), czyli Stowarzyszenie Kolekcjonerów Historycznych Papierów Wartościowych, a przy okazji i całkiem fajna kancelaria prawna, czyli Kancelaria Gessel.

W okresie międzywojennym adres przy ul. Siennej 39 związany był z kolei z dwoma spółkami akcyjnymi, chociaż w przypadku tej wcześniej tam zlokalizowanej, to nie całkiem precyzyjna informacja. W rzeczywistości w tym miejscu działało (miało i fabryczkę, i adres zarządu) zatwierdzone jeszcze w 1914 roku Towarzystwo Akcyjne Urządzeń Szkolnych i Laboratoryjnych „Urania”. Jednak w 1927 r, nastąpiło przejęcie przez spółkę „Nasz Sklep” S.A. trzech innych spółek: właśnie „Uranii”, a także Fabryki Przyrządów Naukowych „Fizyka” S.A. i Sosnowieckich Zakładów Graficznych S.A. i jednocześnie zmiana firmy „Naszego Sklepu” na „Nasz Sklep – Urania” S.A. Po fuzji pod adresem „Sienna 39” został umieszczony i jeszcze przez rok funkcjonował zarząd spółki (przeniesiony na Sienną 15), a do 1936 roku już tylko funkcjonowała w tym miejscu fabryka pomocy szkolnych należąca do spółki. Przedmiotu działalności specjalnie przedstawiać nie trzeba, jak wynika z nazwy było nim wytwarzanie i handel pomocami szkolnymi, a także wydawnictwo.

Druga, później zlokalizowana przy Siennej 39, spółka to Fabryka Chemiczno – Farmaceutyczna „Ap. Kowalski” S.A. Ta spółka akcyjna została założona dopiero w 1939 roku, ale wcześniej prowadziła wytwórczość farmaceutyczną pod innymi formami prawnymi. Wcześniejsza działalność zlokalizowana była pod adresem Grzybowska 43, a na Sienną 39 przedsiębiorstwo przeprowadziło się w 1936 roku nabywając rzeczoną nieruchomość. Spółka „Ap. Kowalski” najbardziej znana była z wytwarzanego proszku od bólu głowy o urokliwej nazwie „Kowalskina”. Dodam jeszcze tylko na koniec, że kapitał zakładowy „Ap. Kowalski” wynosił 250.000 zł, ale niestety żadnych akcji do dzisiaj nie znamy.

Zdjęcie przedwojennej Warszawy, ul. Sienna 39: Archwium Państwowe w Warszawie - Akta m. Warszawy Referat Gabarytów